Á Sừng là một dạng bệnh viêm da cơ địa dị ứng, là một bệnh ngoài da khá phổ biến, có thể gặp ở nhiều vị trí da khác nhau, nhưng rõ rệt nhất là ở các đầu ngón tay, chân, gót chân. Vùng bàn tay, chân bị á sừng thường khô ráp, tróc da, nứt nẻ ở ria, gót chân và đầu các ngón. Nếu không giữ gìn vệ sinh, người bệnh dễ bị nhiễm khuẩn thứ phát gây sưng tấy.
- Vào mùa hè, vùng da bệnh bị ngứa, nổi mụn nước như trong bệnh tổ đỉa, lâu ngày có thể làm các móng xù xì lỗ chỗ. Vào mùa đông khi độ ẩm trong không khí thấp, tình trạng nứt nẻ càng nặng thêm, phần da bệnh dễ bị toác ra, rớm máu, nứt sâu ở gốc ngón gọi là đứt cổ gà, gây đau đớn, có thể ảnh hưởng đến sinh hoạt và công việc…
- Do tính chất công việc và môi trường sống đặc biệt là nguồn nước sinh hoạt tác động lớn đến nguy cơ bị mắc á sừng, Do vậy hầu như mọi đối tượng đều có nguy cơ mắc bệnh á sừng đặc biệt là phụ nữ và trẻ em có tỷ lệ mắc á sừng cao nhất. Nếu tiếp xúc với bột giặt, các chất tẩy rửa, các loại nước bẩn, xăng, dầu, khói thuốc, hóa mỹ phẩm... thì bệnh càng nặng.
- Á sừng là trạng thái lớp sừng chuyển hóa dở dang, tế bào còn nhân và nguyên sinh, chưa chuyển hóa hết thành sừng. Lớp sừng chuyển hóa dở dang gọi là lớp sừng non, sừng bở, sừng tạp, kém chất lượng. Nếu không giữ gìn vệ sinh, người bệnh dễ bị nhiễm nấm, vi khuẩn thứ phát gây sưng tấy, nổi hạch, tại các vùng tổn thương. Lớp da ở những vị trí này thường khô ráp, róc da, nứt nẻ gây đau đớn. Á sừng không ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe của bạn nhưng gây rất nhiều khó chịu, bức bối, bất tiện cho người trong công việc cũng như sinh hoạt hàng ngày.
TRIỆU CHỨNG BỆNH Á SỪNG
- Triêu chứng bệnh á sừng không khó để nhận biết bằng những dấu hiệu bên ngoài, bởi những dấu hiệu này thường khá đặc trưng và rõ ràng, bao gồm các mảng da bị bong tróc xuất hiện ở nhiều nơi trên cơ thể, nhất là các đầu ngón tay, chân. Những chỗ da khô bị bong thường rất cứng, da bị bong hết lớp nọ tới lớp kia, thô ráp, khó chịu, thậm chí rịn nước gây ngứa. Bệnh thường lan rộng ra các vùng khác trên da. Dày sừng ở da đầu ngón chân, tay, gót chân: Nền da khô, đỏ ở các đầu ngón tay, chân ranh giới không rõ ràng. Các dát đỏ có thể lan rộng ra ở bàn tay, bàn chân, gót chân. Vào mùa hè, thương tổn có thể đỏ, ngứa nổi mụn nước như trong bệnh tổ đỉa, lâu ngày có thể làm các móng xù xì, lỗ chỗ. Da khô dầy sừng, kèm theo đỏ và sưng tấy, sau vài ngày xuất hiện da sẽ chuyển sang tình trạng nứt nẻ, bong vẩy sừng thành từng lớp và gây chảy máu và đau đớn.
- Vào mùa đông khi độ ẩm trong không khí thấp, tình trạng nứt nẻ càng nặng thêm, phần da bệnh dễ bị nứt toác ra, rớm máu, đau đớn, có thể ảnh hưởng đến sinh hoạt và công việc. Nếu tiếp xúc với bột giặt, các chất tẩy rửa, các loại nước bẩn, xăng, dầu, khói thuốc, hóa chất... thì bệnh càng nặng thêm. Người bệnh cũng dễ có nguy cơ nhiễm nấm, vi khuẩn tại các vùng tổn thường. Với các trường hợp viêm da tiếp xúc chủ yếu là các trường hợp viêm da trong công nghiệp. Bệnh thường gặp ở các bà nội trợ, người làm nông nghiệp, công nhân giặt, công nhân nhà máy xà phòng, thợ làm tóc hay kỹ thuật viên y tế. Các yếu tố thuận lợi là cọ xát, sang chấn, độ ẩm thấp,...
- Bệnh mặc dù ít ảnh hưởng đến sức khỏe nhưng gây rất nhiều khó chịu, bức bối cho người bệnh trong công việc cũng như sinh hoạt hàng ngày. Rất nhiều trường hợp không thể duy trì nghề nghiệp được do bệnh khi tiếp xúc với các yếu tố nguy cơ trên sẽ nhanh chóng tái phát và làm cho tình trang bong tróc, đau đớn nặng nền hơn. Những người cố gắng bám việc thường phải chịu hành hạ bởi những cơn đau nẻ, bắn máu làm giảm năng suất lao động và chất lượng cuộc sống.
- Nếu như không có biện pháp điều trị sớm làm cho các tổn thương nghiêm trọng và bị viêm nhiễm rất khó chữa trị, vì vậy ngay khi nhận biết những triệu chứng sớm ở trên thì mọi người nên có các biện pháp điều trị bệnh nhanh nhất có thể, để đạt được kết quả điều trị hiệu quả cao.
NGUYÊN NHÂN GÂY BỆNH Á SỪNG
- Bệnh á sừng hay viêm da cơ địa (tổ đỉa, eczerma), vẩy nến là những bệnh ngoài da phổ biến hiện nay ở nước ta. Bệnh không gây ảnh hưởng nhiều tới sức khỏe và tính mạng song lại gây ra rất nhiều phiền toái trong sinh hoạt và đời sống của người bệnh. Do vậy, đây là mối quan tâm hàng đầu trong các bệnh về da liễu được nhiều người quan tâm. Vậy về bệnh á sừng, viêm da cơ địa, nguyên nhân gây bệnh á sừng là do đâu?
- Ở Việt Nam, có tới 20 % dân số mắc bệnh á sừng, viêm da cơ địa (tổ đỉa, eczerma). Nguyên nhân chính là do yếu tố di truyền chiếm tới 45% người mắc phải bệnh á sừng, do thời tiết lạnh làm tăng quá trình mất nước và sừng hóa dưới da hình thành nên bệnh, hay do tiếp xúc với các loại hóa chất tẩy rửa hóa chất độc hại lâu ngày làm tổn thương tế bào da gây nên bệnh á sừng, tiếp xúc nước bẩn, dùng sai mỹ phẩm dưỡng da, hoặc thói quen dinh dưỡng thiếu cân đối từ bé. Thực tế cho thấy, đại đa số bị mắc bệnh đều do ăn ít rau quả. Thiếu vitamin nhất là A, C, D, E... sẽ ảnh hưởng đến chất lượng lớp sừng.
- Có thể nói, môi trường khí hậu nước ta cộng với thực trạng môi trường công nghiệp hóa, hiện đại hóa khiến môi trường ngày càng bị ôi nhiễm như hiện nay là điều kiện lý tưởng cho sự xuất hiện và phát triển của căn bệnh này.
- Bệnh thường khởi phát hoặc tăng năng hơn trong khi gặp những yếu tố thuận lợi: Mùa đông (khí hậu lạnh, khô), tiếp xúc với các chất tẩy rửa hàng ngày như xà phòng, nước xả vải, bột giặt, dầu gội đầu, nước rửa bát, kem hóa dược bôi da...
PHÒNG NGỪA BỆNH Á SỪNG
Để phòng ngừa bệnh á sừng cũng như việc không để bệnh tiến triển nặng hơn, bệnh nhân cần thực hiện một số điều như sau:
- Tránh bóc vẩy da, chọc nhể các mụn nước, chà sát kỳ cọ quá mạnh bằng đá kỳ, bàn chải... làm xây xước lớp sừng tạo điều kiện cho nhiễm khuẩn, nhiễm nấm trên lớp sừng vốn đã kém sức đề kháng.
- Không nên ngâm rửa tay chân nhiều. Chú ý giữ khô các kẽ. Lớp sừng vốn đã bở nên càng ẩm ướt sẽ càng dễ bị vi khuẩn nấm tấn công. Sau khi rửa chân tay, cần dùng khăn lau khô, nhất là các kẽ tay, kẽ chân. Nếu tiếp xúc với nước nhiều càng tạo thuận lợi để lớp sừng bong vảy.
- Không ngâm chân tay với nước muối vì nước muối ưu trương sẽ hút nước trong tế bào ra làm da càng khô và nứt sẽ rộng và sâu hơn.
- Thận trọng khi tiếp xúc với dụng cụ mạ nickel và đồ thuộc da như giầy dép da.
- Mùa đông nên đi tất, đi găng tay sớm hơn người khác để bảo vệ lớp sừng ở lòng bàn tay, chân khỏi tác hại của biến đổi thời tiết đột ngột dễ làm nứt nẻ. Không đi tất nilon mà đi tất cotton.
- Tuyệt đối không gãi ngứa vì có thể kích thích nổi nhiều thương tổn hơn, dễ gây nhiễm trùng.
- Tránh ăn các loại thức ăn dễ gây dị ứng như tôm, cua, nhộng, thịt gà...
- Thay đổi môi trường sống, môi trường làm việc nếu thường xuyên phải tiếp xúc với hóa chất.
- Tăng cường ăn rau quả tươi, rau xanh, đặc biệt là rau quả có nhiều vitamin C, E như giá đỗ, cà chua, các loại đậu, rau ngót, rau bí, bắp cải, cam bưởi, đu đủ, cà rốt... Thực tế cho thấy đại đa số người bệnh đều là người ít ăn rau quả. Thiếu vitamin nhất là A, C, D, E... sẽ ảnh hưởng đến chất lượng lớp sừng.
- Tuyệt đối không bóc vảy da, chà xát kỳ cọ vùng da thương tổn quá mạnh bằng đá kỳ, bàn chải vì trà xát mạnh càng làm tổn thương lớp sừng khiến quá trình bong da sau đó còn mạnh mẽ hơn.
- Không tiếp xúc với hóa chất, xà phòng, chất tẩy rửa, xăng, dầu... Hạn chế giặt quần áo, lau nhà, rửa bát. Khi chế biến thức ăn, tránh tiếp xúc với mỡ, gia vị như ớt, muối... Lớp mỡ bám nhiều vào da càng khiến lớp sừng trở nên thô ráp, bong vảy. Nếu nhất thiết phải làm công việc này, nên mang găng tay bảo vệ. Không dùng găng tay cao su mà dùng găng latex, không đeo găng trong thời gian dài nhất là khi ra mồ hôi có thể kích thích bệnh nặng thêm.
- Cắt ngắn móng tay, chân và giữ vệ sinh sạch sẽ.